Działania niepożądane leków,  wpływ na sprawność psychofizyczną

Prawo o ruchu drogowym zabrania kierowania pojazdem pod wpływem środków działających podobnie do alkoholu. Do zbioru takowych środków można zaliczyć niektóre leki, których skutki uboczne mogą przyjmować następujące zaburzenia:

• nadwrażliwość na światło lub olśnienie, ograniczenie pola widzenia;
• zmniejszenie wrażliwości słuchu;
• szybsze odczuwanie zmęczenia;
• spowolnienie reakcji i zaburzenie koordynacji psychoruchowej;
• pogorszenie zdolności do prawidłowej oceny sytuacji, obniżony samokrytycyzm;
• trudności z koncentracją uwagi, zaburzenia równowagi, zawroty głowy, senność;
• nadpobudliwość i nadreaktywność na bodźce;
• chwilowe zaburzenia świadomości

W przypadku działania leków, reakcja organizmu może być różna w zależności od indywidualnych uwarunkowań danej jednostki, jednakże lekarz znający skład preparatu, może z dużym prawdopodobieństwem przewidzieć potencjalną reakcję organizmu na dany środek farmakologiczny.

W związku z coraz większym spożyciem leków w Polsce i na świecie, bardzo ważne staje się upowszechnianie w społeczeństwie wiedzy o skutkach zażywania niektórych farmaceutyków. Jak twierdzi Dr Jarosław Woroń z Zakładu Farmakologii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polacy należą do narodów, które lubią się leczyć, więc prawdopodobieństwo zażycia leku wpływającego na bezpieczne prowadzenie pojazdu jest duże. Aby tego uniknąć, kierowca idąc do lekarza powinien zaznaczyć, że prowadzi pojazd, aby lekarz poinformował go o ewentualnym niekorzystnym działaniu przepisanych lekarstw. Podobnie powinien zrobić w aptece, jeśli kupuje leki bez recepty, a przynajmniej powinien czytać ulotki dołączone do lekarstw. Leki bywają bardziej zdradliwe od alkoholu, bo wpływ niektórych z nich na organizm potrafi utrzymywać się nawet klika dni. Problemem jest też wzajemne oddziaływanie różnych lekarstw. Przyjmowanie kilku jednocześnie może nasilać zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji, w efekcie czego dużo łatwiej o wypadek.

Informacje o wpływie lekarstwa na sprawność organizmu powinny znajdować się w ulotce. Niektóre z nich zawierają np. zapis, że „w czasie stosowania preparatu nie wolno prowadzić pojazdów ani obsługiwać urządzeń mechanicznych w ruchu”. Niestety tylko 10% przyjmujących leki czyta ulotki, w związku z czym, ryzyko prowadzenia samochodu po zażyciu szkodliwego dla kierowcy lekarstwa jest wysokie (dane Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, 2008).

Poniżej kilka przykładów działania leków

Grupa leków	Przykładowe preparaty	Możliwe działania niepożądane
Psychotropowe	Thioridazin, Tisercin	– pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe; – wpływ na układ krążenia; – niepokój ruchowy; – napady drgawkowe; – zaburzenia akomodacji oka, nadwrażliwość na światło;
Przeciwdepresyjne	Doxepin, Imipramin	– obniżenie sprawności psychofizycznej,
Znieczulenie miejscowe		– zakaz prowadzenia samochodu przez 2 godziny po zastosowaniu;
Leki nasenne	Luminalum	– przyćmienie świadomości; – utrata koordynacji ruchów
Nienarkotyczne przeciwbólowe	Apap noc, Antidol	– senność, zawroty głowy; – obniżenie sprawności psychofizycznej, wydłużenie czasu reakcji;
Narkotyczne leki przeciwbólowe	Morfina, Nalokson	– wykluczone prowadzenie samochodu; – działają podobnie do alkoholu;
Antybiotyki i sulfamidy	Sulfanilamid,	– chwilowe stany osłabienia; – zaburzenia równowagi; – upośledzenie czynności mózgu i układu nerwowego
Przeciwalergiczne	Cetyryzyna Loratadyna	– senność, otępienie – zaburzenia koordynacji ruchów
Psychopobudzające	Kofeina, Tauryna	– pogorszenie koncentracji uwagi; – obniżona zdolność samooceny i oceny sytuacji drogowej; – zaburzenia koordynacji ruchowej
Przeciwgrypowe i przeciwkaszlowe	Acatar, Gripex, Febrisan, Ibuprom	– pobudzenie – zawroty głowy – bóle mięśniowe